Sportonderzoekers ontdekken sport 2.0

Tijdens de 'Dag van het sportonderzoek' was er de mogelijkheid voor wetenschap en praktijk om elkaar te ontmoeten en kennis te delen. In een tiental parallelle sessies werden er presentaties gegeven door onderzoekers uit beide gescheiden werelden. Alle relevante thema’s uit de sport kwamen aan bod, zo ook het onderwerp nieuwe media. Nu is de wetenschap niet direct de doelgroep die als een early adopter van sociale media te boek staat. Zo bleken er maar enkele Tweeps in de zaal te zitten. Inhoudelijk gaf de sessie echter enkele opvallende inzichten. Zo blijkt sociale media door een grote groep mensen omarmd te worden, maar is er nog nauwelijks sprake van theorievorming rondom dit thema.

Waar bij eerdere sport- en nieuwe media congressen de nadruk voornamelijk ligt op de nieuwste toepassingen, werd er nu ook vanuit een andere optiek naar het onderwerp gekeken. Vooral Wilco de Graaf (docent HvA) en Janne Kuipers (afgestudeerde Hanzehogeschool Groningen) legden de nadruk op wat nieuwe media en sport allemaal voor mogelijkheden biedt. Kuipers liet zien wat het door Gijsbregt Brouwer ontwikkelde concept 'Sport 2.0' betekent. Hij legt de nadruk op de verbetering van sportbeleving door het gebruik van internet en mobiele technologie. Dit kan middels het halen van nieuws op internet, communities, tools en games. De beleving van het reguliere sportevenement kan hiermee worden verdiept, vergroot of verlengd. Als voorbeeld gaf Wilco de Graaf het medium Twitter, dat door veel topsporters gebruikt wordt om de connectie met de fans te versterken. Een nieuwe vorm van personal branding. Jo Lucassen van het Mulier Instituut ging echter vanuit een meer theoretisch perspectief het onderwerp te lijf. De opkomst van het internet heeft unieke mogelijkheden gegeven binnen de maatschappij. In het verleden gingen sociale kringen van mensen niet verder dan lokale selectieve associaties. De mensen in de directe omgeving vormen een netwerk, krijgen een eigen cultuur en hebben hierbij een specifieke sportbeleving. Zo is sport differentieel gepopulariseerd over de hele wereld en heeft elk sportland of regio een eigen identiteit. Manuel Cartells bedacht het concept netwerksamenleving, waarbij er een meer vloeiende identiteit aan het ontstaan is. Via sociale media is het mogelijk om in contact te komen met vrienden van vrienden of met wildvreemden die interesse hebben in gemeenschappelijke onderwerpen. Netwerken als groepen, organisaties en communities zijn de basis geweest voor de samenleving zoals wij deze nu kennen. Dankzij de invloed van het internet leven wij nu echter in een global village, waarbij hele andere sociale verbanden ontstaan. Juist bij de mensen die niet in het hechte netwerk zitten, maar aan de buitenkant van jouw netwerk, ontstaan andere inzichten en ideeën. Mark Granovetter bedacht het concept weak ties, waarmee de kracht van deze licht sociale verbanden worden geduid. Middels sociale media is het mogelijk om in contact te komen mensen die buiten jouw dagelijkse contacten vallen. Door deze licht sociale verbanden kom je niet alleen tot nieuwe kennis en inzichten, maar kunnen ook razendsnel trends en hypes ontstaan (tipping point theory). De connectoren zijn de mensen die juist connecties in verschillende netwerken hebben en die de nieuwe ideeën verspreiden.
image
In de sport betekent dit bijvoorbeeld dat de popularisering van sporten, wat altijd een langzaam cultuurgedreven proces was, compleet over de kop gaat. Nieuwe trendsporten ontstaan en kunnen via de sociale media razendsnel verspreid worden. Ook betekent dat de sportwereld een meer horizontale wereld wordt, waarbij vele takken van sport, die vroeger alleen binnen selecte kringen populair werden, nu ook door andere doelgroepen gespeeld gaan worden. Wel moet er aangetekend worden dat het volgen van sport en het daadwerkelijk participeren twee verschillende zaken zijn. Marcel Demper (Bureau Duodecim) geeft aan dat zoekfuncties in Google en sociale media gebruikt kunnen worden om de populariteit van sporten te meten. Het is zelfs mogelijk om trends en hypes eerder te zien aankomen door verder te zoeken via ‘trending topics’. Sport 2.0 is niet alleen een onderwerp dat verder bestudeerd kan worden, maar ook een middel om onderzoek uit te voeren. Voor de wetenschap is het een uitdaging om kennis te ontwikkelen die specifiek is voor de sportsector. Hier zijn tot nu toe geen stappen in ondernomen. Werken de netwerken in de sport anders dan bijvoorbeeld in het bedrijfsleven, gezien het specifieke karakter van de sport? Voor de mensen uit de praktijk zijn deze inzichten een kans om de tools en mogelijkheden nog verder te perfectioneren. Wat is daadwerkelijk de kracht van sport en op welke manier kan sport 2.0 deze kracht nog verder versterken? Eén ding is zeker: de netwerksamenleving zal blijven bestaan en het belang van internet en sport 2.0 voor de toekomst van sportorganisaties kunnen moeilijk overschat worden. Tijd voor praktijkgericht onderzoek in sport 2.0?