Een nieuw tijdperk FIFA heeft impact
De WK's voetbal in Zuid-Afrika en Brazilië hadden voor een grotere economische- en maatschappelijke impact kúnnen zorgen, ware het niet dat de FIFA ervoor zorgde dat mensen in sloppenwijken afgezonderd werden van het gala door middel van muren. Een beloofde nieuwe spoorlijn werd niet afgemaakt. De enige spoorlijn die er kwam was een luxueuze tussen Pretoria en Johannesburg, onbetaalbaar voor ‘de gewone mens’. De nagelaten legacy is de aandacht voor deze problematiek op de politieke agenda. Grote kansen zijn onbenut gebleven in landen van ‘de nieuwe wereld’ waar tegenstellingen groot zijn en waar zoveel te bereiken is.
Edities 2010 en 2014
Het nieuwbakken stadion in Soweto Johannesburg was in 2010 het decor van zowel de opening- en sluitingsceremonie als de finale tussen Spanje en Nederland, die door onze landgenoten werd verloren. Nu, een vijftal (!) jaren later, is hier weinig van de beoogde bedrijvigheid terechtgekomen. Alleen wat bijeenkomsten en wedstrijden uit lokale competities zijn wat resten. Oja, in Durban is het mogelijk te bungeejumpen van de nok van het stadion.
“De gentrificatie in de Braziliaanse stadions maakte het voor veel inwoners onmogelijk iets van het toernooi te zien” - Tom Froon
De gentrificatie (omgekeerde verpaupering) in de Braziliaanse stadions maakte het voor veel inwoners onmogelijk iets van het toernooi te zien. Dure zitplaatsen in stadions wat voorheen gezien werd als de meest pure democratische plek. Arm en rijk troffen elkaar hier. Dit alles in een land waar het aanzien van de sport voetbal bijna zó groot is dat het gezien kan worden als een religie.
Nee, veel economische impact hebben de toernooien niet gehad. Geen legacy omtrent de speciaal gebouwde stadions en nauwelijks nieuw gecreëerde banen. Alleen wat tijdelijke arbeidsplaatsen. De Zuid-Afrikaanse economische groei van een luttele 0,1 procent (200 miljoen dollar) staat in een schril contrast met de 3 miljard die het land heeft moeten ophoesten.
‘Meganisering’
Weerstand groeide onder de lokale bevolking door het uitblijven van beloofde projecten, het overschatten van de verwachte inkomsten en het onderschatten van de kosten. In Brazilië werd door miljoenen mensen gedemonstreerd tegen alle beloftes. Het aantal protesten in 2012 gingen in Zuid-Afrika maar liefst 30 keer over de kop ten opzichte van twee jaar eerder. Het politieke activisme is een vorm van winst voor beide landen. De bevolking is waakzamer en mondiger geworden. Zo onderzocht Sara Chitambo, Zuid-Afrikaans journaliste.
Maatschappelijke impact
De misrekeningen en onvervulde beloftes overschaduwen ook andere maatschappelijke impact die zo een mega event kan hebben. Gevoelens van verbroedering, de sociale binding en ‘well-being’ blijken van onschatbare waarde. Zo onderzochten ook Frank van Eekeren en Jan Boessenkool met vijfentwintig studenten van het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht. In Soweto werd een Nike trainingscentre geplaatst. Dit stemde de lokale bevolking gelukkig, aangezien Nike een keer niet koos voor Sandton, normaliter interessant voor investeerders. Jonge Zuid-Afrikanen werkten tijdens het WK in de stadions. Zij kregen slecht betaald, stonden dagen in de kou, maar het toernooi zorgde voor een onvergetelijke ervaring en kostbare nieuwe contacten.
“De Zuid-Afrikanen zagen telkens niets terug van beloofde projecten en investeringen, maar waren deels trots op het WK. Ze zagen het eindelijk met eigen ogen” - Tim van Dooren
Tim van Dooren is initiatiefnemer van More2Win. Een inspirerend bedrijf waarmee hij organisaties tijdens het WK 2010 meer liet zien dan alleen de stadions en het hotel. “De Zuid-Afrikanen zagen telkens niets terug van beloofde projecten en investeringen, maar waren deels trots op het WK. Ze zagen het eindelijk met eigen ogen”, aldus Tim. Doelend op de nieuwe stadions en commercie, waarvan het economische profijt voor de bevolking nihil is gebleken. Ook bleek het WK een katalysator voor (financiële steun voor) nieuwe sociale projecten die er zonder het WK niet geweest was.
Realiteit
FIFA-baas en bobo Joseph Blatter is inmiddels aftredend voorzitter. Met hem vele geschorsten, waaronder secretaris Jerome Valcke. Hij die het eerste WK in Afrika de meest winstgevende noemde in de geschiedenis van de FIFA. De federatie haalde een schamele 3,4 miljard euro binnen. Jerome zal de winstgevendheid vóór de FIFA hebben bedoeld.
Laten we hopen dat deze recente ontwikkelingen een ommekeer teweeg brengen. Een nieuw tijdperk waar niet alles mega hoeft, maar waar doortastende projecten maatschappelijke problemen aanpakken en een doordachte legacy zorgt voor meer economische impulsen. Eén waar niet blind geïnvesteerd wordt in nieuwe stadions die vervolgens als witte olifanten leeg achterblijven.
Al dan niet gepaard met corruptie, tot en met 2022 zitten we op Blatter’s blaren. We krijgen nog een Russisch WK voorgeschoteld waar Poetin vast het een en ander in de melk te brokkelen zal hebben. Onze keeper staat in Qatar wellicht onder een lat belegd met robijnen in gekoelde stadions.
Inspiratie:
