Laten we het eerst eens over de feiten hebben. Er wordt veel gesproken over de wantoestanden bij FC Twente. Was het echt zo erg?

"Je kunt in algemene termen rustig zeggen dat er behoorlijk wat mis is gegaan binnen FC Twente en de club de ontstane crisis echt aan zichzelf te wijten heeft. De feiten liegen er namelijk niet om. Ik heb de overwegingen van de licentiecommissie van de KNVB, het kort geding vonnis van de rechtbank Midden-Nederland en het besluit van de beroepscommissie gelezen en die geven een eenduidig beeld van de gebeurtenissen die tot de interventie van de KNVB hebben geleid. Feitelijk heerste onder het oude bestuur van FC Twente een algeheel gebrek aan, wat men noemt, good governance. Besluiten werden genomen in een informeel vergadercircuit door slechts een of enkele statutaire functionarissen, er was geen of onvoldoende onderscheid tussen bestuur en toezicht en bestuurders en toezichthouders hadden persoonlijke belangen als financier van de club die niet altijd gelijk waren aan de belangen van de club."

"Werknemers werden in deze 'bestuurscultuur' onder druk gezet om schijncontracten op te stellen en aan te gaan en de licentiecommissie daarover onvolledig en onjuist te informeren. Sterker nog, zij hebben zelfs relevante bestanden van computers gewist. Bestuurders van rechtspersonen zijn volgens de wet gehouden tot een behoorlijke vervulling van hun taak. Ik denk dat het niet moeilijk is om vast te stellen dat de betrokken oud-bestuurders zich onbehoorlijk van hun bestuurstaken hebben gekweten."

Kun je iets zeggen over hoe deze situatie is ontstaan?

"Als je terugkijkt lijkt deze onverantwoorde interne bedrijfsvoering van FC Twente – de licentiecommissie noemt het "zonder omhaal van woorden frauduleus" – zijn oorsprong te vinden in de samenwerking die FC Twente in december 2013 aanging met Doyen Sports Investments, een private equity investeerder die onder meer investeert in de economische rechten van professionele voetballers. Doyen zou kortweg in ruil voor financiële ondersteuning en inzet van haar netwerk delen in de verkoopopbrengst van spelers als Luc Castaignos, Quincy Promes en Dusan Tadic. Destijds vond het bestuur van FC Twente het contract met Doyen essentieel om verder te groeien. De club had grote ambities en wilde na het kampioenschap van 2010 structureel meedoen om de titel en Champions League spelen. Om kwaliteitsrijke spelers aan te trekken was creativiteit en geld nodig en Doyen bood dat allebei."

"Maar het oorspronkelijke contract met Doyen, een zogenaamde Economic Rights Participation Agreement, kon volgens de KNVB niet door de beugel omdat het Doyen te veel invloed gaf op het transferbeleid van de club. Dat had er onder meer mee te maken dat Doyen onder omstandigheden recht hield op een fiks percentage van een aangeboden transfersom, zelfs als de club het transferaanbod zou afslaan. Die financiële gevolgen zouden de club feitelijk dwingen om een bepaald aanbod te accepteren."

Maar het contract met Doyen is daarna toch aangepast?

"Ja en nee. FC Twente sloot op 25 februari 2014 inderdaad een aangepaste overeenkomst met Doyen die voldeed aan de eisen van de KNVB. Deze aangepaste overeenkomst heeft FC Twente opgestuurd naar de KNVB, ogenschijnlijk volgens het boekje. Maar de club had op 25 februari 2014 een tweede overeenkomst getekend met Doyen die zij niet aan de KNVB ter kennis stelde. Anders dan het contract dat de goedkeuring droeg van de KNVB, verplichtte de tweede overeenkomst FC Twente een transferaanbod van minimaal de afgesproken minimum marktwaarde van een speler te accepteren. Anders moest zij Doyen voor haar deel in de opbrengst compenseren. Een soortgelijke regeling gold zelfs al bij een aanbod van minimaal 50% van de minimum marktwaarde van een speler. Kortom, Doyen hield het transferbeleid van FC Twente nog altijd in haar greep, met alle financiële risico’s van dien. Alleen de KNVB was daar niet van op de hoogte en de betrokken oud-bestuurders wilden dat graag zo houden. Dat is alleen niet gelukt, want vorig jaar november lekte de Additional Agreement alsnog uit. En toen is het balletje gaan rollen."

Dus FC Twente misleidde de KNVB over het Doyen-contract. Was dat niet genoeg om de club te straffen?

"Dit is een interessant punt, maar om dat goed te doorgronden moeten we het eerst hebben over het juridisch kader waarbinnen deze kwestie zich voordoet. FC Twente is lid van de KNVB, een vereniging. De wet bepaalt dat aan het lidmaatschap van een vereniging bij of krachtens de statuten verbintenissen kunnen worden verbonden."

"De Doyen-kwestie is naar mijn idee geen licht vergrijp – de club heeft de licentiecommissie doelbewust voorgelogen over haar financiële verplichtingen jegens Doyen"

"Bij de statuten van de KNVB is bepaald dat clubs uitsluitend tot de sectie betaald voetbal kunnen worden toegelaten indien zij voldoen aan de in het licentiereglement opgenomen licentie-eisen, bijvoorbeeld op sportief, organisatorisch en infrastructureel gebied, maar ook op juridisch en financieel gebied. Een licentiehouder moet de KNVB in dat kader tijdig voorzien van informatie en documenten die volgens de licentiecommissie moeten worden aangeleverd. De informatie die door clubs verstrekt wordt aan de KNVB moet volgens het licentiereglement "volledig en juist zijn, zulks te beoordelen naar de kennis die de licentiehouder had en redelijkerwijs had behoren te hebben op het moment van verstrekken van de informatie"."

En dat was in de kwestie 'Doyen' dus niet het geval….

"Inderdaad. In de kwestie 'Doyen' heeft FC Twente cruciale informatie achterhouden voor de licentiecommissie en daarmee het licentiereglement overtreden. Terugkomend op de vraag, voor dat vergrijp had de KNVB de club op zichzelf al kunnen straffen. Indien een licentiehouder namelijk niet voldoet aan haar informatieplicht, kan de KNVB een boete opleggen van zo’n 45 duizend euro of, met inachtneming van het adviesrecht van de Centrale Spelersraad, de licentie betaald voetbal intrekken. Dat zijn de smaken, waarbij gezegd moet worden dat een opgelegde straf wel proportioneel moet zijn."

Maar toen de kwestie 'Doyen' in november 2015 bekend werd bij de KNVB, heeft zij FC Twente nog geen straf opgelegd. Waarom niet?

"De licentiecommissie heeft in december 2015 de licentie van FC Twente voorwaardelijk ingetrokken, tenzij de club volledig mee zou werken aan nader onderzoek naar misstanden, op bestuursniveau zou reorganiseren én drie jaar lang geen licentie voor Europees voetbal zou aanvragen. In zoverre is FC Twente dus wel degelijk al in december een maatregel opgelegd vanwege de Doyen-kwestie. Volgens de letter van het licentiereglement had de KNVB misschien wel meteen tot onvoorwaardelijke intrekking van de licentie kunnen komen. De Doyen-kwestie is naar mijn idee geen licht vergrijp – de club heeft de licentiecommissie doelbewust voorgelogen over haar financiële verplichtingen jegens Doyen."

"Wat je echter ziet is dat de licentiecommissie het in december 2015 nog prematuur vond om zonder nader onderzoek de licentie onvoorwaardelijk in te trekken. Daarbij speelde dat FC Twente op dat moment vergevorderde gesprekken voerde met de gemeente Enschede over een noodzakelijke garantstelling van 32 miljoen euro voor de herfinanciering van de Grolsch Veste. Voor die garantstelling moest de club uitzicht houden op behoud van de licentie. Met andere woorden: de KNVB vond onvoorwaardelijke intrekking van de licentie in december 2015 niet proportioneel."

Uiteindelijk trok de licentiecommissie toch de licentie van FC Twente in. Had FC Twente dan niet aan de gestelde voorwaarden voldaan?

"Nu wordt het wat complexer. Bij zowel de licentiecommissie als de beroepscommissie heerst de opvatting dat FC Twente wél aan de voorwaarden van het Decemberbesluit heeft voldaan en dat de licentie van FC Twente dus niet op grond van het Decemberbesluit is ingetrokken. Na het Decemberbesluit zijn echter meer malversaties aan het licht gekomen dan uitsluitend de kwestie 'Doyen'. Bij zowel de transfer van Tadic naar Southampton als het aantrekken van Jesus Corona had de club contracten met extra financiële verplichtingen voor de KNVB verborgen gehouden en ook in het kader van het contracteren van Orlando Engelaar deugde er iets niet. Die concrete misstanden waren in december nog niet bekend bij de KNVB en mogelijk ook niet bij het nieuwe bestuur van FC Twente, al heeft Twente toen wel al aangegeven dat zij het bestaan van andere onregelmatigheden dan 'Doyen' niet kon uitsluiten."

Maar dan nog: FC Twente had aan de voorwaarden van het Decemberbesluit voldaan, dan kon de licentie toch niet worden ingetrokken?

"De nieuwe informatie over Tadic, Corona en Engelaar stelde de licentiecommissie voor een dilemma. FC Twente had wel aan het Decemberbesluit voldaan, maar dat besluit was slechts ingegeven door de Doyen-kwestie. Uit de toen nog onbekende kwesties Tadic, Corona en Engelaar, die ook afzonderlijk een sanctie rechtvaardigden, bleek echter dat FC Twente de KNVB stelselmatig om de tuin had geleid. FC Twente legde het Decemberbesluit echter zo uit dat zij, mits zij zou voldoen aan de voorwaarden, überhaupt niet meer gestraft zou kunnen worden voor overtredingen uit het verleden. De licentiecommissie zag dat anders en meende dat het Decemberbesluit niet in de weg stond van het sanctioneren van de overtredingen inzake Tadic, Corona en Engelaar. De licentiecommissie kreeg daarin overigens bijval van zowel de voorzieningenrechter als de beroepscommissie."

"Het is goed te zien dat de interne beroepsprocedures van de KNVB werken. Dat geeft vertrouwen in het systeem"

"Ik kan die uitleg ook volgen. Het is immers duidelijk dat de KNVB in het Decemberbesluit niet met de ware omvang van de onregelmatigheden rekening heeft kunnen houden. Kortom, de licentiecommissie kon met deze stand van zaken alsnog sancties opleggen naar aanleiding van de misstanden rondom Tadic, Corona en Engelaar en in beginsel dus ook de licentie intrekken. Verdedigbaar is dat dit gezien de ernst van de overtredingen niet eens disproportioneel zou zijn geweest "

Dat vonden de licentiecommissie en de rechter ook. Waarom werden zij dan teruggefloten door de beroepscommissie?

"Wat betreft de uitleg van het Decemberbesluit hadden de licentiecommissie en de voorzieningenrechter het in mijn ogen goed gezien. Maar dan laten we wel een heel belangrijk deel van het dossier weg. Op 13 april 2016, toen de kwesties Tadic, Corona en Engelaar dus al wél bekend waren bij de licentiecommissie, heeft de commissie FC Twente per e-mail een ultimatum gesteld: uiterlijk 1 mei 2016 moest de club een verklaring afgeven dat, en ik citeer maar even, "er verder niets meer is dat nog geopenbaard zou moeten worden waaruit misleiding of het achterhouden van relevante informatie aan de licentiecommissie zou blijken of dat anderszins relevant is om met recht de licentie te mogen behouden (…) en het op dit aspect gerechtvaardigd is dat de licentiecommissie haar voornemen tot intrekken van de licentie van FC Twente dan niet om deze reden zal doorzetten." Ook in latere e-mails gaf de licentiecommissie te kennen groot belang te hechten aan deze ‘schoon-schipverklaring’ voor haar besluit over de voortzetting van de licentie."

"Deze correspondentie is mijns inziens het absolute kantelpunt in het dossier. Als je naar het besluit van de licentiecommissie kijkt, dan zie je dat de commissie eigenlijk allang vond dat de kwesties Doyen, Tadic, Corona en Engelaar intrekking van de licentie rechtvaardigden. Maar dan was het dus ook niet nodig om FC Twente nog een ultimatum te stellen voor een 'schoon-schipverklaring'. Door dat wel te doen en uitdrukkelijk te vermelden dat de 'schoon-schipverklaring' van groot belang was voor het behoud van de licentie, mocht FC Twente er in mijn ogen gerechtvaardigd op vertrouwen dat haar licentie onder de op 13 april 2016 gestelde voorwaarden niet meer zou worden ingetrokken. Intrekking van de licentie was door de correspondentie van de KNVB zelf niet langer te billijken. De KNVB heeft de intrekking van de licentie een verrassingsbeslissing gemaakt en dat druist in tegen de fundamentele rechtsbeginselen die sportbonden in acht behoren te nemen."

Jij bent het dus eens met de beroepscommissie?

"Honderd procent. De beroepscommissie laat in haar besluit ook duidelijk zien dat de licentiecommissie alle recht had om de licentie van FC Twente op grond van de misstanden rondom Tadic, Corona en Engelaar direct in te trekken. Daar was voldoende juridische basis voor. De licentiecommissie heeft zichzelf klem gezet door een 'schoon-schipverklaring' te koppelen aan voortzetting van de licentie. Dan kun je als KNVB ook niet meer terug. Dat vindt de beroepscommissie ook. Wat mij betreft terecht. In dat opzicht vind ik ook dat de voorzieningenrechter te kort door de bocht is gegaan. Het is goed te zien dat de interne beroepsprocedures van de KNVB werken. Dat geeft vertrouwen in het systeem."

Goed, intrekking van de licentie was dus niet meer te rechtvaardigen, maar waarom was behoud van licentie met degradatie naar de Jupiler League dan geen optie?

"Voor alle duidelijkheid: er bestaat maar één licentie betaald voetbal die clubs recht geeft op deelname aan de door of onder verantwoordelijkheid van het bestuur betaald voetbal georganiseerde competities. Het is dus niet zo dat er afzonderlijke licenties bestaan voor de Jupiler League en Eredivisie. Sportieve prestaties bepalen of een club mag uitkomen in de Jupiler League of Eredivisie. Dan heb je het dus over promotie en degradatie en daar geldt een apart reglement voor. Het licentiereglement voorziet niet in degradatie als op te leggen maatregel."

"De KNVB heeft het aan zichzelf te wijten dat FC Twente volgend jaar Eredivisie speelt"

"Men zegt dat de licentiecommissie FC Twente liet degraderen, maar dat is niet zo. De licentiecommissie trok de licentie in en verleende vanuit proportionaliteitsoogpunt meteen een nieuwe licentie. Nieuwe licentiehouders beginnen onder aan de sportieve ladder, dus in de Jupiler League. Het punt is alleen dat de licentiecommissie door het gerechtvaardigd vertrouwen dat zij zelf had gewekt niet meer tot intrekking van de licentie had kunnen komen. Dus behoudt FC Twente haar licentie en mag zij op basis van haar sportieve prestaties gewoon uitkomen in de Eredivisie."

Tot slot, was het een Houdini-act of niet?

"FC Twente is zonder meer door het oog van de naald gekropen. Dat de club haar licentie behouden heeft, mag een klein wonder heten. De KNVB heeft het aan zichzelf te wijten dat FC Twente volgend jaar Eredivisie speelt."