Na mislukte pogingen om onder meer het competitieformat te veranderen en kunstgras aan te pakken, werd eind 2017 door de clubs in de Eredivisie unaniem besloten om tot een verdere ontwikkeling en verbetering van de kwaliteit van de Nederlandse betaald voetbalcompetitie te komen. Dit moest weer leiden tot plek 8 op de UEFA-ranglijst, volle stadions en meer inkomsten voor de clubs.

Er werd gesproken over inkrimping van de Eredivisie naar 16 clubs met play-offs om het kampioenschap, afschaffen van kunstgras en een nieuwe verdeling van de tv-gelden. Maar uiteindelijk blijft veel bij hetzelfde. Dit zijn de belangrijkste uitkomsten:

• Competitieformat blijft hetzelfde. De Eredivisie blijft bestaan uit 18 clubs.
• Clubs die Europees voetbal spelen stromen in de TOTO KNVB Beker in vanaf de laatste 32, een ronde later dan nu het geval.
• 5% van de mediagelden wordt verdeeld op basis van evenredigheid onder alle 18 Eredivisieclubs.
• 5% van de UEFA-baten die Eredivisieclubs ontvangen vanuit hun deelname aan de groepsfase tot en met de poulefase van één van de door de UEFA georganiseerde Europese club competities worden afgestaan voor herverdeling onder de niet-Europese deelnemers van de Eredivisie die op natuurgras of hybridegas steken.
• Eredivisieclubs worden verplicht om een jeugdopleiding te hebben.
• Over een nieuwe promotie-/degradatieregeling wordt nog gesproken.

Sportmarketeer Chris Woerts noemt de uitkomsten 'vlees, noch vis'. "Dit geeft blijk van een duidelijk gebrek aan visie, daadkracht en leiderschap. Kleine clubs gijzelen de Eredivisie. Als je verder wilt als competitie moet het competitiemodel anders, moet er een nieuwe promotie-/degradatieregeling komen, moet er een andere solidariteitsbijdrage worden ingevoerd. Je moet groot durven denken als organisatie. Kleine clubs moeten beseffen dat als het boven regent, het beneden druppelt. Oftewel: als de grote clubs meer inkomsten genereren dan profiteren de kleinere clubs daar ook van. Maar die visie lijkt niet door te dringen in de Eredivisie."

ZIE OOK: 'Kleine luyden' Eredivisie klagen en vragen veel maar doen weinig

Ook Ruud van der Knaap, sportmarketeer bij Triple Double, vindt het jammer dat er geen grote veranderingen worden doorgevoerd in de Eredivisie. "De Eredivisie meldt zelf dat het blij en trots is met de uitkomst. Maar er zijn vooral veel compromissen gesloten. Het doel was om de competitie sportief sterker te maken."

"Er werd ingezet op een kleinere competitie van 16 clubs, een andere verdeelsleutel van de tv-gelden en afschaffen van kunstgras, maar van dit alles is weinig terechtgekomen. Het lijkt op een akkoord voor de bühne. Er is veel tijd en energie in deze Veranderagenda gestoken de afgelopen twee jaar. Het gevoel bekruipt mij dat de clubs meer hadden bereikt als ze die tijd ergens anders aan hadden besteed."

Einstein

Frank van den Wall Bake juicht een aantal zaken in de Veranderagenda toe, maar ook hij concludeert dat het resultaat teleurstellend is. "Laat ik vooropstellen dat veranderen geen doel is, maar slechts een middel. Ik vond en vind daarom de woordkeuze ‘Veranderagenda’ niet gelukkig. Het wekt verwachtingen die wellicht niet worden ingevuld, zoals nu ook blijkt."

"Het resultaat van alle onderhandelingen vind ik op z’n zachtst gezegd aan de magere kant. Dat er geld uit Europese inkomsten wordt verdeeld over niet-Europees spelende clubs, is een goede zaak. Ook meer aandacht voor de jeugdopleidingen juich ik toe. Afspraken tussen de topclubs over het niet actief benaderen van elkaars jeugdspelers klinken mooi, maar ik twijfel aan de haalbaarheid."

"Ik vind het spijtig dat de Eredivisie blijft zoals het was. De uitspraak van Einstein luidt niet voor niets ‘als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg’. Het is onverstandig dat er niet voor is gekozen de competitie in te krimpen naar 16 clubs, waardoor er meer weerstand zou komen en de kwaliteit van de individuele spelers zou toenemen."

Ajax en PSV zijn dit seizoen een klasse apart in de Eredivisie. Niet toevallig twee clubs die de afgelopen jaren structureel Europees voetbal speelden en een mondiale aantrekkingskracht hebben. De inkomsten uit Europa worden cruciaal om de inkomsten te verhogen. Zo draaide Feyenoord afgelopen seizoen een recordomzet dankzij deelname aan de Champions League. Structurele deelname aan de Europese clubtoernooien lijkt de enige manier voor de topclubs in de Eredivisie om nog aan te haken bij de (sub)top van Europa.

"Je gaat de komende jaren veel meer grote uitslagen zien in de Eredivisie. Een uitslag als 1-7 onlangs bij Excelsior-Ajax zal geen uitzondering zijn. In de Eredivisie krijgen we nu spanning onderin de ranglijst in plaats van bovenin", aldus Woerts.

De voormalig commercieel directeur van Feyenoord is van mening dat clubs alleen nog kunnen groeien als ze buiten de landsgrenzen actief zijn. "Ajax en PSV hebben dat begrepen. Ajax is al een aantal jaar bezig zijn naam te vestigen in Azië en het opende deze week nog een kantoor in New York. In die markten liggen groeikansen. En PSV is erg actief in Latijns-Amerika en boort daar een nieuwe markt aan. Maar zij zijn voorlopig de enige. De Veranderagenda zoals die er nu ligt, gaat de Eredivisie totaal niet helpen."

ZIE OOK: Ik ben vóór modern football

BeneLeague?

Om het Nederlandse voetbal vooruit te helpen wordt ook regelmatig geopperd om de Nederlandse en Belgische competitie samen te voegen. Dat zou de weerstand verhogen en ook meer commerciële kansen opleveren. Van der Knaap denkt echter dat de oprichting van een BeneLeague te rigoureus en complex is. "Het is wel een manier om een sterkere competitie te krijgen. Maar ik vraag mij af of het publiek liever Vitesse-Zulte Waregem ziet dan Vitesse-NEC."

Van der Knaap ziet wel potentie in een nieuw (beker)toernooi waar zowel Nederlandse als Belgische clubs aan meedoen. "Het is een begin en zorgt in ieder geval voor meer sportieve weerstand. Of er ruimte voor is in de agenda, weet ik niet. Maar een dergelijk toernooi biedt in sowieso ruimte om commercieel te groeien."

Waar was het vrouwenvoetbal?

In de Veranderagenda kwamen veel zaken aan bod, maar Van den Wall Bake miste ook een belangrijk onderwerp. "Waarom stond het vrouwenvoetbal niet op de agenda? Wanneer staat er eens iemand op die zijn of haar gezond verstand gebruikt en het alle Eredivisieclubs verplicht een vrouwenafdeling te hebben. En kom bij mij niet aan dat daar het geld niet voor is. Doe je huiswerk en ontdek dat een vrouwenelftal (plus opleiding) extra sponsors aantrekt. Alleen de sympathiefactor staat daar al voor garant."

Worst

De afgelopen jaren is er veel tijd en geld geïnvesteerd door de Eredivisie om tot hervormingen te komen. Maar de clubs zaten eigenlijk nooit op één lijn. Doordat de Veranderagenda nu is vastgesteld, zal er de komende jaren weinig meer veranderen aan de Eredivisie. Hoe moet het nu verder?

"Het heeft mij verbaasd dat de clubs opnieuw hebben geprobeerd alle maatregelen in één pakket te gieten", zegt Van der Knaap. "Voormalig Ajax-voorzitter John Jaakke zei ooit: 'Een worst eet je in plakjes. Maar de Eredivisie probeert de worst in één keer in z’n geheel te eten en dan is-ie niet lekker'. De manier waarop het nu ging, was niet haalbaar. Het lijkt mij beter om in de toekomst de onderwerpen één voor één te behandelen. Voor nu is het goed als iedereen zich weer focust op de eigen club en wat afstand neemt."

Headerfoto: Shutterstock.com / Tekst in foto: Wikimedia edoderoo (CC 4.0)