Over de auteur Eline Hoefakker en de aanleiding van het onderzoek:

“Voor mijn afstudeerscriptie van de opleiding Sportkunde aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heb ik in opdracht van sportmarketingbureau TIG Sports onderzoek gedaan naar de publieke/private financiering van sportevenementen in Nederland. Dit heb ik vervolgens vergeleken met Hongarije, een relatief klein sportland met grote successen. Het onderzoek is gebaseerd op semigestructureerde interviews met experts, sportevenementen uit 2019-2020 en een uitgebreid literatuur onderzoek.”

Opstellen nieuw beleid

Hongarije heeft vele problemen gekend binnen de sportsector na de politieke verandering in 1989-1990. Eén van die problemen was dat sportfederaties en sportclubs moesten sluiten door economische problemen en minder overheidssubsidie. Met als gevolg, slechte prestaties op de Olympische Spelen. Daarom heeft Hongarije in 2007 een nieuw beleid opgesteld, genaamd ‘The National Sport Strategy 2007-2020’. De strategie heeft als uitgangspunt de kwaliteit van leven te verbeteren door betere systemen te ontwikkelen voor sport. Het uiteindelijke doel is de bevolking in betere gezondheid te krijgen en meer mensen te motiveren tot sport.

Nieuwe sportfaciliteiten

Een centraal onderdeel is het bouwen en ontwikkelen van nieuwe sportfaciliteiten. Met deze faciliteiten moet het aantrekkelijker worden om internationale sportevenementen naar Hongarije te halen om zo de Hongaarse bevolking te stimuleren tot meer bewegen. In het plan wordt ook de ontwikkeling van elite sporten benoemd, zoals waterpolo en voetbal. De overheid geeft hierin meer prioriteit aan internationaal succes en tradities. Daaronder valt ook het organiseren van sportevenementen, die deelname vereisen van nationale atleten en het organiseren van evenementen met een hoge relevantie en interesse van de bevolking in het land.

Het verbeteren van de efficiëntie tussen privaat en publiek geld is een ander onderwerp dat besproken wordt in de strategie, omdat het een steeds belangrijker onderdeel wordt. Op dit moment biedt privaat geld nog onvoldoende draagkracht voor competitieve sporten en dat zal moeten veranderen.

Succes na het nieuwe beleid

In 2011 en 2012 heeft Hongarije, naast het nieuwe beleid, een link gelegd tussen het organiseren van internationale sportevenementen en het toenemende toerisme (in deze jaren zijn er 19 Europese- en Wereldevenementen georganiseerd, die samen door 230.000 bezoekers bezocht werden). In 2016 heeft de Hongaarse regering aangegeven sport nog meer te ondersteunen. Dit hebben ze gedaan om hun internationale positie in sport te verbeteren en de populariteit van sport te vergroten binnen het land. Vervolgens werden de wereldkampioenschappen zwemmen georganiseerd in 2017, tegelijkertijd met het Europese Youth Olympic Festival. Gevolgd door de wereldkampioenschappen judo en de wereldkampioenschappen worstelen in 2018. In totaal zijn er meer dan 150 Europese- en Wereldkampioenschappen georganiseerd in andere Hongaarse steden tussen 2007 en 2019.

Het is dan ook geen verrassing dat de Hongaarse regering in 2019 het land zo heeft kunnen positioneren dat het meerdere Olympische kwalificatie toernooien en wereldkampioenschappen mocht organiseren en hosten. Daarbij is Budapest (de hoofdstad van Hongarije) uitgeroepen tot Europese Sporthoofdstad in 2019. In 2020 gaat de regering 1 miljard euro aan sport besteden, dit geld zal gebruikt worden voor de ontwikkeling van opkomende nationale atleten, sportfaciliteiten en internationale sportevenementen.

Succesfactoren voor financiering sportevenementen

Allereerst kwam naar voren dat Hongarije een zeer aanwezige en gemotiveerde overheid heeft met betrekking tot de financiering van sportevenementen. Dit komt door de strategische inzet van sport om meer mensen gezond te laten leven en het toerisme te bevorderen. Daarnaast speelt de overheid een grote rol bij de financiering aangezien het de meest belangrijke bron is. Denk hierbij aan een overheidsbijdrage van 67% (bij het WK Schermen 2019) tot 100% (bij de World Urban Games 2019) van het hele budget. Dat is een aanzienlijk hoger percentage dan in Nederland.

Ten tweede is er in 2010 een nieuw financieringssysteem ingevoerd in Hongarije, het ‘tax relief system’ (TRS) voor de zes populairste sporten; voetbal, basketbal, ijshockey, handbal, water polo en volleybal. De overheid heeft met dit systeem nieuwe bronnen van de private sector toegevoegd aan het financieringssysteem om sport financiering meer transparant en controleerbaar te maken. Bedrijven betalen geen belasting meer aan de overheid, maar gaat dit direct naar de sportverenigingen. Deze verenigingen kunnen via de nationale sportfederatie het geld van de overheid ontvangen. In 2013 is er een tweede systeem toegevoegd voor 16 geprioriteerde sporten ter compensatie van de TRS. Deze 16 sporten zijn geselecteerd op basis van een evaluatie over de successen, prestatie van de coaches en de kwaliteit van de sportverenigingen. Door middel van deze nieuwe financiering is het budget van de nationale federaties meerdere malen verdubbeld.

Ten derde scoort Hongarije goed op het bouwen en renoveren van sportfaciliteiten voor stadsontwikkeling. De faciliteiten worden gebruikt om de locatie van het evenement aantrekkelijker te maken en voor de samenleving om te gebruiken.

Beoordeling subsidies

Tot slot verloopt een bidproces altijd via de nationale sportfederaties (hetzelfde als in Nederland). Organisatoren gaan vervolgens in overleg met de overheid voor de beschikbare subsidie. Bij een aanvraag hoger dan € 150.000 wordt het door de regering in behandeling genomen. Succesfactoren voor het winnen van een bid, die zijn benoemd door de respondenten, zijn allereerst het inspringen voor de organisatie van een internationaal sportevenement wanneer andere steden wegvallen, ten tweede het gebruik van mensen met expertise en toewijding (ook vanuit de overheid) en als laatst het hebben van een sterk track record (reeks succesvol georganiseerde evenementen).

Aanbevelingen Nederland

Er zijn drie aanbevelingen voor Nederland geformuleerd op basis van de resultaten:

1. Het is voor Nederland van belang dat de overheidsbijdrage blijft voortbestaan. De maximale 25% bijdrage, die nu al wordt gegeven, is cruciaal en zal belangrijker worden in de toekomst wanneer sponsoren wegvallen door de COVID-19 pandemie.
2. Het is aan te raden sportfaciliteiten te bouwen/renoveren. Deze faciliteiten kunnen ook gebruikt worden voor de stadsontwikkeling. Zo kunnen er multifunctionele faciliteiten gebouwd worden waar zowel atleten kunnen trainen, de samenleving gebruik van kan maken en waar sportevenementen kunnen plaatsvinden.
3. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport moet meer betrokken zijn bij de organisatie van sportevenementen om het platform van sport beter te benutten en de overheidssubsidie beter te controleren. In de toekomst kunnen ook andere ministeries betrokken om het platform nog beter te gebruiken.
   

Headerfoto: katacarix / Shutterstock.com